Regio Leiden drukker en duurder, maar kan tegen een stootje. Dat bleek uit Index071 editie 2021-2022, onze regionale economische monitor, die net na de zomer verscheen. In het herfstnummer van IntoBusiness keken we nog eens naar de analyse. Met een extra alinea over technisch tekort, internationalisering en vestigingsklimaat.
Twee aandachtspunten
De sterke scores van 071 zitten op de thema’s ‘kenniseconomie’ en ‘ondernemerschap en jong talent’. Uit de index blijkt dat het groeiende life sciences complex de locomotief is die de regio-economie blijft voortduwen, ook in het coronajaar 2021. Volgens de onderzoekers zijn er ook aandachtspunten. Zo benoemen zij dat de regio steeds drukker en duurder wordt, wat de toestroom van nieuw talent kan gaan beperken. Dit betekent een rem op groei. En dat terwijl er al sprake is van een krappe arbeidsmarkt. Ook de uitstroom van vele babyboomers uit het arbeidsproces gaat de 071-regio, net als de rest van het land, parten spelen. Er zijn te weinig mensen om het werk uit te voeren dat er is.
Kennis en bedrijvigheid
Dat de regio de crisis goed heeft doorstaan kwam al naar voren in de Index van vorig jaar. En ook in 2021 schieten de meetbare waarden van het life sciences and health kenniscluster in de Leidse regio naar boven. Dat positieve oordeel moet wel van een aantal disclaimers worden voorzien, menen de onderzoekers. Het eerste voorbehoud dat in de index naar voren komt is de onzekerheid of de crisis echt over is, of dat we nu alleen een pauze beleven. Als tweede disclaimer wordt genoemd dat er los van het overkoepelende positieve economische beeld, er wel degelijk verliezen geleden zijn: sterfte, gezondheidsschade, faillissementen en verstoorde schoolloopbanen. De derde disclaimer is dat we in een zeer schommelend economisch klimaat leven. Er is een oorlog gaande, de inflatie loopt op, er is een tekort aan woningen, er is een energiecrisis en de klimaatdoelen zijn ongrijpbaar. Maar, zo stelt bureau Blaauwberg, regio 071 staat er robuust voor door de aanwezigheid van het kenniscomplex en de bedrijvigheid die daarmee verband houdt.
- Het life sciences cluster is de locomotief die de regio-economie op gang brengt. Vele andere sectoren haken hierbij aan. Van toeleveranciers tot maakindustie, van dienstverlening en toerisme tot retail.
Krapte houdt nog tot 2027 aan
Uit de index blijken zorgen rondom het thema ‘arbeidsmarkt’. De coronadip heeft een structurele trend versneld: het vertrek van de babyboomgeneratie uit het arbeidsproces. De instroom kan die hoge uitstroom niet bijbenen. En bovendien oefent de generatie geboren tussen 1946 en 1956 nog behoorlijke koopkracht uit. Die koopkrachtige vraag komt terecht bij een veel te kleine, werkende populatie, aldus de onderzoekers. Statistisch gesproken verwacht Blaauwberg pas vanaf 2027 enige verlichting, wanneer de vroege babyboomers (geboren in 1946) de grens van de levensverwachting naderen. De voorspelling is dat het sluipend zal gaan, maar na 2027 zullen er naar verwachting meer huizen op de markt komen en zal de vraag naar vrijetijdsdiensten wat gaan teruglopen. Maar de vergrijzing gaat nog lang mee. De late babyboomers (tot 1969) komen pas halverwege de jaren 2030 aan hun pensioen toe. Tot die tijd hebben we te maken met een grote uitstroom uit de arbeidsmarkt, aldus bureau Blaauwberg.
Technisch tekort en internationalisering
De bijdrage van creatieve, analytische, talige en cultureel breed georiënteerde mensen – alfa’s en gamma’s – aan de kenniseconomie is groot. Maar de kern is van technologische aard. Het verdienvermogen van de meeste kennisclusters is namelijk terug te voeren op technologische innovatie. Dat maakt het 071-gebied kwetsbaar: er is een reusachtig tekort aan technisch geschoold personeel, van mbo 4 tot hbo en wo. De instroom in het onderwijs blijft achter bij de vraag naar toekomstige technici. Voor vele bedrijven is het al volkomen normaal om in het buitenland te werven. Maar we moeten behoorlijk ver kijken om ‘technici-op-voorraad’ te zien. Oost-Europa vergrijst nog harder dan West-Europa en heeft die technici tegenwoordig zelf nodig. Pas in Zuid- en Oost-Azië wordt het anders. De druk zal toenemen om het zoekgebied op de arbeidsmarkt tot in die regio’s uit te gaan breiden. Dat gaat zorgen voor indringende vragen: Hoever wil je gaan met de internationalisering? Kunnen we de veranderingen bijhouden? Welke keuzes moeten we maken? Welke oplossingen zien we?
Vestigingsklimaat
De opgave rondom vestigingsklimaat spelen daar als een rode draad doorheen. Dan gaat het niet alleen om bereikbaarheid en wonen, maar ook om beschikbaarheid van grond tegen redelijke prijzen. In de triple helix samenwerking van Economie071 zitten ondernemers, gemeenten en onderwijs- en kennisinstellingen aan tafel om dit voor regio Leiden te bespreken en af te stemmen. Met de overtuiging: samen kun je impact maken.
Basis voor gesprek
Index071 wordt door de partners van Econome071 gebruikt voor het voeren van gesprekken over de voortgang van onze regionale economie. De cijfermatige onderbouwing, die jaarlijks wordt herhaald, geeft een betrouwbare houvast voor koersbepaling en input voor nieuw beleid.
- Lees ook de toelichting ‘Kennis als gemeenschappelijke basis’.